2019-cu ildən bəri bir çox yeniləmələrə məruz qalan mexanizm Avropa Parlamenti və Avropa Şurası tərəfindən 10 may 2023-cü ildə təsdiqləndi və 17 may 2023-cü il tarixindən qüvvəyə minib.
Sərhəd Karbon Tənzimləmə Mexanizmi - CBAM Qaydası 1 oktyabr 2023-cü ildə qüvvəyə minib, yalnız hesabat öhdəlikləri ilə məhdudlaşır. Bu çərçivədə, 1 oktyabr 2023-cü il və 31 dekabr 2025-ci il tarixləri arasında maliyyə öhdəlikləri tətbiq etməyən keçid dövrü nəzərdə tutulur.
Keçid dövrü təcrübə prinsiplərinin qurulmasına, məlumatların toplanmasına və təcrübənin təkmilləşdirilməsi üçün çatışmazlıqların müəyyənləşdirilməsinə xidmət edəcək və bu müddət ərzində əldə edilmiş təcrübələr əsasında lazımi düzəlişlər və ikinci dərəcəli qanunvericilik aktları aparılacaqdır.
Yuxarıda qeyd edildiyi kimi, 2025-ci ilin sonuna qədər davam edəcək keçid dövründə idxal olunan məhsulların təcəssüm olunmuş emissiyalarına görə heç bir ödəniş tutulmayacaq. Əsas icra müddəti və maliyyə öhdəlikləri 2026-cı il yanvarın 1-dən başlayacaq.
Karbon Tənzimləmə Mexanizmi - CBAM hansı sektorları əhatə edir?
Sərhəd Karbon Tənzimləmə Mexanizmi - CBAM ilk növbədə "Dəmir-Polad, Alüminium, Sement, Gübrə, Elektrik və Hidrogen" sektorlarını əhatə edir və bu sektorların ən yüksək emissiya intensivliyinə malik olanları hədəfləyir. Bu sektorlar mexanizmin birinci mərhələsində prioritet kimi müəyyən edilib və emissiyalarının yüksək olması nəzərə alınıb. 2016-cı ildən etibarən Ekologiya, Şəhərsalma və İqlim Nazirliyinin qanunvericiliyinə uyğun olaraq qeyd olunan sektorların istixana qazları emissiyalarının monitorinqi, ölçülməsi və yoxlanılması həyata keçirilir. Qeyd edilən sektorların ölkədə ümumi emissiyaların təxminən 50%-ni təşkil etdiyi təxmin edilir. Sərhəd Karbon Tənzimləmə Mexanizmi - CBAM-ın yaxın günlərdə müəyyən edilmiş sektorları genişləndirəcəyi və yeni sektorların mexanizmin əhatə dairəsinə daxil ediləcəyi gözlənilir.
Sərhəd Karbon Tənzimləmə Mexanizmi - CBAM Keçid dövrü 01.10.2023 tarixində başlayacaq və 31.12.2025-ci ildə başa çatacaqdır. Bu müddət ərzində ediləcək bildirişlər Sərhəd Karbon Tənzimləmə Mexanizmi - CBAM Hesabatı adlanır. Avropa İttifaqında yerləşən idxalçılar hər rüb emissiya hesabatlarını təqdim etməyə borcludurlar. Sərhəd Karbon Tənzimləmə Mexanizmi - CBAM Keçid dövründə Sərhəd Xətti Karbon Tənzimləmə Mexanizmi üçün heç bir yoxlama tələbi olmayacaq - CBAM Hesabatları. Hər rüb üçün Sərhəd Xətti Karbon Tənzimləmə Mexanizmi (CBAM) hesabatı rüb bitdikdən sonra 30 gün ərzində təqdim edilməlidir.
