Yeşil yerleşme, bir yerleşim yerinde çevreye dostu bir yaşam tarzının benimsenmesini ve önem verilmesini amaçlayan bir konsepttir. Bu yerleşimlerde, doğayı ve çevreyi koruma, enerji tasarrufu, sürdürülebilirlik ve yaşam kalitesini arttırmak amaçlanır. Yeşil yerleşimlerde genellikle yeşil alanlar, enerji tasarrufu için tasarım özellikleri, sürdürülebilir ulaşım sistemleri ve doğayı koruma önlemleri bulunur. Bu yerleşimler, çevre dostu yaşam tarzını benimsemiş firmalar için cazip olabilir, ancak aynı zamanda çevre dostu olmayan firmalar için de cazip olabilir çünkü genellikle daha yüksek yaşam kalitesine sahiptirler.
Yeşil yerleşme sertifikası, bir yerleşim yerinin çevre dostu bir şekilde inşa edilip yönetildiğini gösteren bir belgedir. Bu sertifikalar, çeşitli kuruluşlar tarafından verilir ve genellikle yerleşim yerinin enerji tasarrufu, su tasarrufu, doğal kaynakları koruma, atık yönetimi ve çevre dostu ulaşım sistemlerine sahip olduğunu belgelemek için kullanılır. Yeşil yerleşme sertifikaları, yerleşim yerlerinin çevre dostu bir şekilde inşa edilip yönetildiğini gösteren bir onay olarak kullanılabilir ve bu yerleşimleri tercih eden firmalar için cazip olabilir.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından Binalar ile Yerleşmeler için Yeşil Sertifika Uygulama Tebliği” ise 09.06.2021'de çıkartılan tebliğe göre Binalar ve Yerleşmeler için Ulusal Yeşil Sertifika (YeS-TR) Sisteminin” kurulması ile ulusal ve yerel düzeyde enerji verimli, çevre dostu, az su kullanan, bulunduğu yerin coğrafi özelliklerinden yararlanan bina uygulamalarının yaygınlaştırılması, yenilenebilir enerji teknolojilerinin teşvik edilmesi, CO2 emisyonlarının azaltılması, enerji verimliliği ve yenilenebilir enerji konularında farkındalığın ve kapasitenin geliştirilmesi ve sürdürülebilir binaların inşaatının teşviki amacıyla sertifika kriterlerinin ele alınması, ülkeye özgü, marka değeri olan sürdürülebilir Yeşil Bina ve Yeşil Yerleşmelerin oluşturulması sağlanacaktır.
Ulusal olarak hazırlanan YeS-TR sistemi uluslararası bilinen LEED (ABD), BREEAM (İngiltere), DGNB (Almanya), CASBEE (Japonya) ve GREENSTAR (Avustralya) Yeşil Sertifika Sistemleri ile benzer yapıdadır. Yapılacak olan başvurular ise sadece Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş Yeşil Sertifika Uzmanlarının (YESU) aracılığı ile sağlanmaktadır.
Kategori Bazlı Kredilendirme, Ölçme Değerlendirme ve Bütünleştirme
Bina ve Yerleşme ölçeğinde; sertifika kategorik alanlarının gerektirdiği kategorik kredilendirme ve söz konusu kredilendirmeye esas olan ‘ölçme ve değerlendirme / kanıt belge’ süreçlerinin oluşturulmasıdır.
Bu sistemlere göre YeS-TR Yerleşmede dikkate alınacak asgari unsurlar:
YeS-TR Yerleşme
- Bölgesel Öncelik Profili (BOL)
- Sürdürülebilir Arazi Kullanımı, Ekoloji ve Afet Yönetimi (AKE)
- Ulaşım ve Hareketlilik (UHA)
- Kentsel Tasarım (KET)
- Sosyal ve Ekonomik Sürdürülebilirlik (SES)
- Yerleşme İnovasyonu (İNO)
Yeşil yerleşmelerin birçok faydası vardır. Aşağıda yeşil yerleşmelerin bazı önemli faydalarını sıralayabiliriz:
Çevreye dostu bir yaşam tarzı: Yeşil yerleşmeler, çevreye dostu bir yaşam tarzı benimsemeyi amaçlar ve bu yüzden çevre dostu önlemler içerir.
Enerji tasarrufu: Yeşil yerleşmelerde, enerji tasarrufu için tasarım özellikleri bulunur. Bu, enerji maliyetlerini azaltır ve aynı zamanda karbon ayak izini azaltır.
Su tasarrufu: Yeşil yerleşmelerde, su tasarrufu için özel tasarım özellikleri bulunur. Bu, su maliyetlerini azaltır ve aynı zamanda su kaynaklarını korur.
Doğal kaynakları koruma: Yeşil yerleşmelerde, doğal kaynakları koruma önlemleri bulunur. Bu, doğal kaynakların daha uzun süre tasarruflu kullanılmasını ve korunmasını amaçlar.
Atık yönetimi: Yeşil yerleşmelerde, atık yönetimi önlemleri bulunur. Bu, atık miktarını azaltmayı ve atıkların daha etkin bir şekilde geri dönüştürülmesini amaçlar.
Çevre dostu ulaşım sistemleri: Yeşil yerleşmelerde, çevre dostu ulaşım sistemleri bulunur. Bu, çevre kirleticisi olmayan ulaşım araçlarının kullanımını teşvik eder.
Yüksek yaşam kalitesi: Yeşil yerleşmeler, genellikle daha yüksek yaşam kalitesine sahiptir. Bu, çevre dostu olmayan yerleşim yerlerine göre daha az kirlilik, daha iyi hava kalitesi, daha fazla yeşil alan ve daha az gürültü gibi özellikler nedeniyle olabilir.
Eşitlik: Yeşil yerleşmeler, genellikle eşitlik ve adaleti teşvik eden özellikleri içerir.